John Collins

Offeiriad Anglicanaidd o Loegr a oedd yn weithgar mewn sawl mudiad gwleidyddol radical yn y Deyrnas Unedig. Roedd Lewis John Collins (23 Mawrth 1905 – 31 Rhagfyr 1982).

Addysgwyd ef yn Ysgol Cranbrook, Caint, a Choleg Sidney Sussex, Caergrawnt, ordeiniwyd Collins yn offeiriad ym 1928 a gwasanaethodd fel caplan ei hen goleg a fel is-brifathro Westcott House, cyn dod yn gaplan Coleg Oriel, Rhydychen, ym 1937. Gwasanaethodd fel caplan yn y Llu Awyr Brenhinol yn ystod yr Ail Ryfel Byd a chafodd ei radicaleiddio gan y profiad. Yn 1946, ar ôl dychwelyd i Rydychen, sefydlodd y sefydliad Christian Action i weithio i gymodi â'r Almaen. Fe'i penodwyd yn ganon Eglwys Gadeiriol St Paul, Llundain ym 1948, swyddfa a ddaliodd am 33 mlynedd. Yn fuan wedi hynny cafodd ei aflonyddu gan y system apartheid a oedd yn ddatblygu yn Ne Affrica.

Ym 1951, roedd Collins yn un o bedwar sylfaenydd yr elusen War on Want sy'n brwydro yn erbyn tlodi byd-eang. Ym 1956, ymrwymodd Christian Action i godi arian ar gyfer amddiffyn gweithredwyr gwrth-apartheid a gyhuddwyd o frad yn Ne Affrica ac arweiniodd hyn at y Gronfa Amddiffyn a Chymorth ar gyfer De Affrica (Defence and Aid Fund for Southern Africa). Cododd y gronfa dros £75,000 i helpu i amddiffyn y sawl a gyhuddir yn ystod y ''Treason Trial''.

Roedd Collins yn gryf yn erbyn lledaenu arfau niwclear ac roedd yn un o lawer ar y chwith ym Mhrydain a gredai ei bod yn ddiangen ac yn anghywir i Brydain fod yn berchen ar arfau o'r fath. Roedd yn un o sylfaenwyr y ''Campaign for Nuclear Disarmament'' (CND). Roedd hefyd yn aelod o'r Gymrodoriaeth Pacifist Anglicanaidd, gan weithio gyda'r Parchedig Sidney Hinkes ar ymgyrchoedd gwrth-niwclear. Darparwyd gan Wikipedia