Che Guevara

Ernesto "Che" Guevara (; 14 tháng 6 năm 1928 – 9 tháng 10 năm 1967) là một nhà Cách mạng theo Chủ nghĩa Marx, bác sĩ, tác giả, lãnh đạo du kích, nhà ngoại giao và nhà lý luận quân sự người Argentina. Là một nhân vật quan trọng của Cách mạng Cuba, hình ảnh cách điệu của ông đã trở thành một biểu tượng văn hóa phản kháng phổ biến của sự nổi loạn và biểu tượng toàn cầu trong văn hóa đại chúng.

Khi còn là một sinh viên y khoa trẻ tuổi, Guevara đã đi du lịch khắp Nam Mỹ và bị cực đoan hóa bởi sự nghèo đói và bệnh tật mà ông chứng kiến. Mong muốn ngày càng tăng của ông nhằm giúp lật đổ những gì ông coi là sự bóc lột tư bản của Hoa Kỳ ở châu Mỹ La Tinh đã thúc đẩy ông tham gia vào các cải cách xã hội của Guatemala dưới thời Tổng thống Jacobo Árbenz, người cuối cùng được CIA hỗ trợ lật đổ theo lệnh của United Fruit Company đã củng cố hệ tư tưởng chính trị của Guevara. Sau đó tại Thành phố Mexico, Guevara gặp Raúl và Fidel Castro, tham gia Phong trào 26 tháng 7 của họ và lên đường tới Cuba trên du thuyền Granma với ý định lật đổ nhà độc tài được Mỹ hậu thuẫn Fulgencio Batista. Guevara nhanh chóng trở nên quan trọng trong giới nổi dậy, được thăng chức chỉ huy thứ hai và đóng vai trò then chốt trong chiến dịch du kích kéo dài 2 năm nhằm lật đổ chế độ Batista.

Sau Cách mạng Cuba, Guevara đóng vai trò chủ chốt trong chính phủ mới. Công việc của ông bao gồm việc xem xét các đơn kháng cáo và xử bắn những người bị kết án là tội phạm chiến tranh trong các tòa án cách mạng, tiến hành cải cách ruộng đất với tư cách là Bộ trưởng Bộ Công nghiệp, giúp dẫn đầu một chiến dịch xóa mù chữ thành công trên toàn quốc, đồng thời giữ chức Chủ tịch Ngân hàng Quốc gia và giám đốc giảng dạy cho các lực lượng vũ trang của Cuba và đi khắp thế giới với tư cách là nhà ngoại giao thay mặt cho chủ nghĩa xã hội Cuba. Những vị trí như vậy cũng cho phép ông đóng vai trò trung tâm trong việc huấn luyện lực lượng dân quân đẩy lùi Cuộc xâm nhập Vịnh Con Lợn, và đưa tên lửa đạn đạo mang đầu đạn hạt nhân của Liên Xô tới Cuba, trước cuộc Khủng hoảng tên lửa Cuba năm 1962. Ngoài ra, Guevara còn là một nhà văn và người viết nhật ký giỏi, đã soạn một cuốn sách hướng dẫn về chiến tranh du kích có ảnh hưởng sâu rộng, cùng với một cuốn hồi ký bán chạy nhất về cuộc hành trình bằng mô-tô xuyên lục địa thời trẻ của ông. Kinh nghiệm và việc nghiên cứu Chủ nghĩa Marx–Lenin đã khiến ông thừa nhận rằng sự kém phát triển và phụ thuộc của Thế giới thứ ba là kết quả nội tại của chủ nghĩa đế quốc, chủ nghĩa thực dân mới và chủ nghĩa tư bản độc quyền, với các biện pháp khắc phục duy nhất là chủ nghĩa quốc tế vô sản và cách mạng thế giới. Guevara rời Cuba vào năm 1965 để thúc đẩy các cuộc cách mạng lục địa trên khắp châu Phi và Nam Mỹ, lần đầu tiên không thành công ở Congo-Kinshasa và sau đó là ở Bolivia, nơi ông bị lực lượng Bolivia do CIA hỗ trợ bắt giữ và bị xử tử ngay sau đó.

Guevara vừa là một nhân vật lịch sử được tôn kính vừa bị chửi rủa, bị phân cực trong trí tưởng tượng của tập thể trong vô số tiểu sử, hồi ký, tiểu luận, phim tài liệu, bài hát và phim. Do nhận thức được sự tử đạo của mình, những lời kêu gọi đầy chất thơ về đấu tranh giai cấp và mong muốn tạo ra ý thức về một "con người mới" được thúc đẩy bởi các động cơ đạo đức hơn là vật chất, Guevara đã phát triển thành một biểu tượng tinh túy của nhiều phong trào cánh tả khác nhau. Ngược lại, những người chỉ trích ông thuộc chính trị cánh hữu cáo buộc ông cổ vũ chủ nghĩa độc tài và ủng hộ bạo lực chống lại các đối thủ chính trị của mình. Bất chấp những bất đồng về di sản của ông, ''Time'' đã vinh danh ông là một trong 100 người có ảnh hưởng nhất thế kỷ XX, trong khi một bức ảnh của Alberto Korda về ông, có tựa đề ''Guerrillero Heroico'', được Viện Nghệ thuật Maryland coi là "bức ảnh nổi tiếng nhất thế giới". Được cung cấp bởi Wikipedia